ENSİA Yönetim Kurulu Başkanı Kalaycı: “Türkiye GES alanındaki yatırımlarını artırmalı”

Ülkemizin güneş enerjisinde kullandığı kapasitenin, sahip olduğu potansiyelin yalnızca yüzde 9’una denk geldiğini kaydeden Kalaycı, “Güneş enerjisi santrallerindeki gelişme özellikle son iki yılda hız kazansa da hala alacak uzun bir yolumuz var.” diyerek, Türkiye’nin bu alandaki yatırımlarını artırması gerektiğini bildirdi.

“2035 hedefi için gerekli adımlar atılmalı”

ENSİA Başkanı Kalaycı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Ulusal Enerji Eylem Planı’nda yer alan hedeflere de değindi. 2035 yılına kadar güneş enerjisi kurulu gücünün 52 bin 900 MW’a çıkarılması gerektiğini hatırlatan Kalaycı, bugünkü 18 bin MW seviyesinin üç katını aşan bir büyüme hedeflendiğini vurguladı. Kalaycı, “2035 yılına kadar bu hedefe ulaşmak için her yıl 3.500 MW yeni kurulu güç eklememiz gerekiyor. Ancak bu hızla devam edersek Net Sıfır hedeflerimize ulaşmak mümkün olabilir.” dedi. Kalaycı, potansiyel kurulu gücümüzü 200 bin MW olarak kabul etsek dahi, bunun dörtte birini 2035 yılı itibarıyla devreye almanın ‘Net Sıfır’ vizyon açısından önemli bir adım olacağını, bu hedeflere ulaşmanın enerji geleceği ve çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik bir öneme sahip olduğunu vurguladı.

“Güneş enerjisinde hızlı bir yatırım ivmesi kazanmalı”

Kalaycı, Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyelinin Almanya gibi ülkelerle kıyaslandığında çok daha yüksek olduğunu, ancak Almanya’nın bu alandaki yatırımlarının çok daha ileri seviyede olduğunu belirtti. Kalaycı, “Türkiye’nin en verimsiz bölgesi bile, Almanya’nın en verimli bölgesinden daha yüksek bir güneş enerjisi potansiyeline sahip. Buna rağmen Almanya’nın güneş enerjisindeki kurulu gücü 70 bin MW seviyesinde, yani bizim dört katımız. Almanya’nın bu potansiyele rağmen yaptığı yatırımın büyüklüğüne baktığımızda, Türkiye’nin güneş enerjisinde çok daha hızlı bir yatırım ivmesi kazanması gerektiğini görüyoruz.” dedi.

“Çatı tipi GES’ler öncelik olmalı”

Güneş enerjisi yatırımlarında çatı tipi güneş enerjisi santrallerinin (GES) önceliklendirilmesi gerektiğini belirten Kalaycı, bireysel enerji üretiminin enerji bağımsızlığına katkı sağlayacağını ifade etti. Kalaycı, “Çatı tipi GES’ler, enerji sektörüne daha fazla vatandaşı dahil etmemizin en etkili yoludur. Bu sayede hem dışa bağımlılığımızı azaltırız hem de kalkınma katkıda bulunuruz.” diye konuştu.

“Tebliğ 2026 Ocak ayında yürürlüğe girmeli” 

Son çıkan tebliğ ile mevcut ingot üreticilerinin kapasitelerinin ülkemizin talebini karşılamaya yetmeyeceğini belirten ENSİA Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, kamu otoritelerinin sektör paydaşları ve yatırımcı firma temsilcilerinin görüşlerini almadan kararlar almasının sakıncalarına dikkat çekti. Kalaycı, bu durumun sektör üzerindeki olumsuz etkilerini vurgulayarak, kararların daha dikkatli değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

Kalaycı, 2022 yılının Ocak ayında benzer bir kararın alındığını ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK), 2018 öncesinde devreye alınan lisanssız güneş enerjisi santrallerinin dağıtım bedellerinde uyguladığı yüzde 75’lik indirimi iptal etmesinin yatırımcılarda büyük bir şok etkisi yarattığını hatırlattı.

Son tebliğ ile ilgili olarak Kalaycı, kararın zaman alıcı bir tebliğ olduğuna ve belirli bir geçiş süreci verilerek yapılmasının daha uygun olacağını vurguladı. Özellikle, tebliğin 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girmesi durumunda, yatırımcıların ülkemizdeki ingot üretim kapasitesini artırma fırsatını yakalayabileceğini belirtti.

“Yeni düzenleme GES yatırımlarını ciddi anlamda yavaşlatır”

Tebliğ değişikliğinin doğrudan panel üreticilerini değil, üretilen panelleri kullanan yatırımcıları etkilediğini ifade eden Kalaycı, santrallerde kullanılan güneş panellerinin yatırım tutarının yüzde 30 ila yüzde 50’si kadar yatırım teşvik belgesi ile vergi indirimi sağlanmasının yatırımcılar için cazip bir seçenek olduğunu belirtti. Ancak, bu teşvikin kaybedilmesinin özellikle finansmana erişimin zor ve pahalı olduğu günümüzde, yatırımcılar üzerinde olumsuz bir etki yaratacağını düşündüğünü söyledi. Kalaycı, yeni düzenlemenin lisanssız güneş enerjisi santrali (GES) yatırımlarına ek maliyet getireceğini ve bu durumun GES yatırımlarını ciddi anlamda yavaşlatacağını öngördüğünü aktardı.

“11 bin çalışan işsiz kalabilir”

Panel üretim kapasitesinin ihracat ihtimali de göz önünde bulundurularak 4-5 GW/yıl ile sınırlandırılması gerektiğini belirten Kalaycı, mevcut teşvikler sayesinde bu sınırın çok üstünde üretim hatlarının devreye alındığını ifade etti. Bugün itibarıyla Türkiye’de panel üreticilerinin kapasitesinin 48 bin MW seviyesine ulaştığını belirten Kalaycı, birçok üretim hattının yurt dışından gelmesi nedeniyle milli servetin heba olduğunu vurguladı. Önümüzdeki 1 yıl içinde mevcut üreticilerin yarısının kapanacağına dair endişelerini dile getiren Kalaycı, geçtiğimiz aylarda yapılan bir çalışmada Türkiye’deki güneş enerjisi sektöründe 37 bin kişinin istihdam edildiğini ve bu sayının yüzde 30’unun panel üreticilerinde olduğunu belirtti. Kalaycı, üretim kapasitesi ve altyapı planlamalarının ülkemizin hedefleriyle uyumlu olmaması sonucu, bu 11 bin çalışanın büyük kısmının işsiz kalacağını ifade etti.

Tam serbest piyasa çağrısı

ENSİA olarak enerji sektöründe tam serbestliği savunduklarını ifade eden Kalaycı, “Enerji sektörünün serbest ve şeffaf olması gerektiğine inanıyoruz. Herkesin kendi enerjisini üretebildiği, fazlasını satıp gelir elde edebildiği bir sistem inşa edersek, hiçbir teşvik olmaksızın dahi hedeflerimizin ötesine geçebiliriz” dedi. Kalaycı, bu yaklaşımın Türkiye’nin enerji bağımsızlığı ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri için kritik bir adım olacağını sözlerine ekledi.

Kaynak: ZİYA İPEK/ÖZEL HABER