Enflasyon nedir, nasıl düşer?

Enflasyon artık gündelik hayatımıza giren ekonomik bir terim. Düşmesi için tüm haberleri izlediğimiz, tüm gelişmeleri takip ettiğimiz, alışverişe çıkınca yüksekliğinden şikayet ettiğimiz enflasyon hakkında bilmeniz gereken ve merak ettiğiniz tüm soruların yanıtları bu haberde. İşte enflasyon nedir, nasıl düşer, enflasyon ne zaman düşer, enflasyonu kim düşürür? sorularının en ayrıntılı açıklamaları…

Enflasyon nedir?

Enflasyon, mal ve hizmetlere yapılan harcamaların üretimi aşması durumunda ortaya çıkan ekonomik bir durumdur. Fiyatlar, mal üretme ve hizmet sunma maliyetini artıran arz kısıtlamaları nedeniyle veya gelişen bir ekonominin faydalarından yararlanan tüketicilerin fazla nakitlerini üreticilerin üretimi artırabileceğinden daha hızlı harcaması nedeniyle yükselebilir.  Enflasyon genellikle bu iki senaryonun bir kombinasyonunun sonucudur.

Hükümetler genellikle enflasyonu , para biriminin satın alma gücünü önemli ölçüde düşürmeden büyümeyi teşvik eden optimal aralıkta tutmaya çalışır. ABD’de enflasyonu kontrol etme sorumluluğunun büyük kısmı , Fed’in istikrarlı fiyatlar ve maksimum istihdam hedeflerine ulaşmak için para politikasını belirleyen bir Federal Rezerv komitesi olan Federal Açık Piyasa Komitesi’ne (FOMC) düşüyor. Türkiye’de de benzer bir durum var. Enflasyonla mücadeleyi yürüten ana kurum Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’dır.

Enflasyon kontrol altında tutmak için neler yapılabilir?  

Enflasyonu kontrol etmek için kullanılan pek çok yöntem vardır ve hiçbiri kesin bahis olmasa da, bazıları diğerlerinden daha etkili olmuş ve daha az ikincil hasara yol açmıştır.

– Hükümetler enflasyonla mücadele etmek için ücret ve fiyat kontrollerini kullanabilir.
– Bu politikalar geçmişte başarısız oldu ve hükümetlerin ekonomiyi kontrol etmek için başka yerlere yönelmesine yol açtı.
– Hükümetler, ekonomideki para arzını azaltarak daraltıcı bir para politikası izleyebilir.
– Merkez Bankaları, yüksek faiz oranları ve açık piyasa işlemleri yoluyla daraltıcı para politikası uygular.

Enflasyonu düşürme yöntemleri: Fiyat kontrolü

Fiyat kontrolleri , hükümet tarafından zorunlu kılınan ve belirli mallara uygulanan tavan veya taban fiyat kontrolleridir. Ücret enflasyonunu baskılamak için ücret kontrolleri fiyat kontrolleriyle birlikte uygulanabilir .

1971’de ABD Başkanı Richard Nixon, artan enflasyona karşı koymak amacıyla geniş kapsamlı fiyat kontrolleri uyguladı. Fiyat kontrolleri başlangıçta popüler ve etkili kabul edilse de, 1973’te enflasyon İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek seviyelere fırladığında fiyatları kontrol edemedi.2

Bir dizi müdahale edici faktöre rağmen (örneğin, Bretton Woods Sisteminin sonu , kötü hasat, Arap petrol ambargosu ve 1970’lerdeki fiyat kontrol sisteminin karmaşıklığı), çoğu ekonomist 1970’leri fiyat kontrollerinin etkisiz bir yöntem olduğuna dair yeterli kanıt olarak görüyor. Enflasyonu yönetmek için bir araç.

Parasal sıkılaştırma

Daraltıcı para politikası artık enflasyonu kontrol etmenin daha popüler bir yöntemidir. Daraltıcı bir politikanın amacı,   faiz oranlarını artırarak ekonomideki para arzını azaltmaktır. Bu, krediyi daha pahalı hale getirerek ekonomik büyümenin yavaşlamasına yardımcı olur, bu da tüketici ve işletme harcamalarını azaltır.

Devlet tahvillerindeki yüksek faiz oranları, bankaları ve yatırımcıları, düşük oranlardan yararlanan daha riskli sermaye yatırımları yerine belirli bir getiri oranı garanti eden Hazine tahvillerini satın almaya teşvik ederek büyümeyi de yavaşlatıyor.

Enflasyonu düşürmek neden bu kadar zor? 

Enflasyonu kontrol etmenin zor olmasının çeşitli nedenleri vardır. Fiyatlar yüksek olduğunda işçiler daha yüksek ücret talep ediyor. İşçiler daha yüksek ücret aldıklarında, daha fazla mal almaya güçleri yetiyor, bu da talebi artırıyor, bu da fiyatları artırıyor ve bu da olası bir ücret-fiyat spiraline yol açabiliyor. Enflasyonu kontrol etmek de zordur çünkü yüksek faiz oranları gibi enflasyonla mücadele yöntemlerinin ekonomiyi etkilemesi zaman alır.

Enflasyon ne zaman düşer?

Enflasyonu kontrol altına almak için gereken süre, birçok faktöre bağlı değişken bir süreç olduğundan farklılık gösterecektir. Genel olarak para politikasında enflasyonu değiştirmeye yönelik değişiklikler ile enflasyonu değiştirme arasında iki yıllık bir gecikme olduğu tahmin edilmektedir.

Enflasyonu kim düşürür?

Para politikası yoluyla enflasyonu önlemek bir ülkenin merkez bankasının sorumluluğundadır. Para politikası öncelikle enflasyonu kontrol etmek için faiz oranlarının değiştirilmesini içerir. Ancak hükümetler maliye politikası yoluyla enflasyonla mücadeleye yardımcı olabilirler. Hükümetler enflasyonu düşürmenin bir yolu olarak harcamaları azaltabilir ve vergileri artırabilir.