Dünya şehirlerinin konut krizlerine karşı savaşı sürüyor

Barselona sakinleri uzun zamandır aşırı turizmi protesto ediyor. Temmuz 2024’te binlerce İspanyol, yine Barselona sokaklarına döküldü ve protestocular turistlere su tabancası ile su bile sıktılar. Bunun sebebi, şehirde yükselen konut fiyatlarının ve yaşam maliyetlerinin sebebi olarak aşırı turizmin görülmesiydi. Barselona Belediye Başkanı, fırlayan kira ve ev fiyatlarını şehrin en büyük sorunu olarak ilan etti.

Airbnb Barselona’da kiraları yüzde 7 artırdı

Business Insider’a göre birçok uzman, Airbnb gibi kısa vadeli kiralamaların bu sorunun bir parçası olduğunu, yerel konut arzını kısıtladığını ve fiyatları artırdığını söylüyor. 2020 yılında yayınlanan bir çalışma, Airbnb faaliyetlerinin Barselona’nın en popüler mahallelerindeki kiraları yüzde 7, ev fiyatlarını ise yüzde 17 oranında artırdığını ortaya koydu.

Barselona, 2021 yılında kısa dönem kiralamalara yönelik kısmi de olsa bir yasak uygulamaya başlamıştı. Bu yaz başlarında şehir, 2028 yılına kadar yaklaşık 10 bin kayıtlı kısa vadeli kiralama platformunu tamamen kaldırmayı hedeflediğini duyurdu. Bu adım, Airbnb ve diğer turistik kiralamalara yönelik dünyadaki en sert baskılardan biri olarak değerlendiriliyor. Ancak İspanyol kenti bu konuda yalnız değil.

Dünya genelinde şehirler, konut piyasasındaki baskıyı hafifletmek ve soylulaştırmayı yavaşlatmak gibi amaçlarla kısa vadeli kiralamalara yönelik bir dizi düzenleme uyguladı.

New York, Tokyo ve Vancouver gibi büyük şehirler, kısa vadeli kiralama yapan ev sahiplerinin kiraladıkları evlerde yaşamalarını zorunlu kılıyor. Londra ve Paris ise bir ev sahibinin evini bir yıl içinde kiralayabileceği gece sayısını sınırlıyor.

Lisbon, Floransa ve Amsterdam gibi kısa vadeli kiralamalara nispeten sıkı düzenlemeler getiren üç Avrupa merkezine bakıldığında Lizbon ve Amsterdam’da, erken veriler kısıtlamaların konut fiyatlarındaki düşüşle örtüştüğünü gösteriyor. Floransa’da ise etkisi henüz net değil.

Bu yeni bir fenomen değil.

Şehirler, yıllardır kısa vadeli kiralamaların konut maliyetleri üzerindeki etkisinden endişe duyuyor. Ancak, yaşam maliyetlerindeki şişkinliği azaltmak için ellerinden gelen her şeyi yapmaları için yasa koyucular üzerindeki baskı, son yıllarda daha agresif politikalar izlemeye yönlendirdi.

Kiralama platformları, düzenlemelerin birçoğuna karşı çıktı. Airbnb, geçen yıl New York şehrine yönelik baskı nedeniyle bir dava açmıştı. Ancak şirket, o zamandan beri yeni bir düzenleyici standarda daha açık görünüyor.

Portekiz, konut piyasası üzerindeki turistlerden ve uzun vadeli yabancı ziyaretçilerden gelen baskıyı hafifletmek amacıyla tüm yeni kısa vadeli kiralama lisanslarını askıya aldı. Ancak ülkenin başkenti Lizbon, çok daha önce harekete geçmişti. Şehir, Kasım 2018’de bazı tarihi mahallelerde kısa vadeli kiralamalar için yeni kayıtları sonlandırdı.

Bu yasak, konut maliyetlerindeki artışı yavaşlatmış olabilir. Kasım 2022’de yayınlanan bir çalışmada, Londra Queen Mary Üniversitesi Ekonomi ve Finans Okulu’nda araştırmacı olan João Pereira dos Santos, yasağa tabi tutulan Lizbon mahallelerindeki konut fiyatlarının, kontrol mahallelerine kıyasla yüzde 9 oranında düştüğünü söyledi. Ancak Pereira dos Santos, kısa vadeli kiralamaların kısıtlanmasının, şehir ve ülke genelinde hızla artan konut maliyetlerini kontrol altına almak için yeterli olmayacağını söyledi.

Portekiz’i altın vize de etkiledi

Ülkenin popüler yabancı yatırımcılara yönelik oturma vizeleri de emlak fiyatlarını artırdı. Portekiz, konut krizine yanıt olarak, geçen yıl altın vize programının koşullarını emlak yatırımını hariç tutacak şekilde değiştirdi.

Turistik kiralamalara ve yabancı emlak alımlarına yönelik kısıtlamaların bir kombinasyonu, Portekiz’deki konut maliyetlerindeki artışın yavaşlamasına katkıda bulunuyor olabilir. Ancak Pereira dos Santos, Portekiz’in artan konut talebini karşılamaya devam edebilmesi için çok sayıda konut inşa etmesi ve yenilemesi gerektiğini söyledi.

Amsterdam’da kiralamaya günlük sınır

Her ne kadar Airbnb kısıtlamalarının ne kadar etkili olduğu bilinmese de yasağın ardından Amsterdam’daki ev fiyatları dengelendi. Amsterdam’ın daha az katı politikası, kısa vadeli kiralama ilanlarının sayısında bir azalmayla örtüşüyor. Genel bir yasak yerine, Amsterdam, ev sahiplerinin evlerini bir yılda 30 günlüğüne kiralayabilecekleri bir sınır koydu.

Kısa vadeli kiralama analitik sitesi AirDNA’dan alınan verilere göre, Amsterdam’da şu anda 5 bin civarında mevcut liste var. Bu sayı 2019’da 12 bindi.

Son zamanlarda, Amsterdam’da ev fiyatları da biraz duraksadı. Ancak bazı uzmanlar, bu düşüşü yalnızca Airbnb kısıtlamalarının uygulanmasına bağlamaktan çekiniyor. Şehirde alınan bazı farklı konut tedbirleri de var. Örneğin, 2022’de 560 bin dolardan düşük değere sahip evlerin yatırımcılar tarafından satın alınmasının yasaklanması gibi.

Floransa, Airbnb yasağını geri çekti

Düzensiz uygulamalar ve yargı süreçleri, Floransa’nın Airbnb düzenlemelerinin etkisini belirsiz hale getirdi.

Floransa, 2023 yılında, konut erişilebilirliğini artırmak amacıyla tarihi şehir merkezinde kısa vadeli kiralamaları yasakladı. İki mil karelik bu mahallede, Rönesans dönemi binaları ve müzeler bulunuyor.

Floransa’nın o zamanki belediye başkanı Dario Nardella, Wall Street Journal’a verdiği demeçte, 2016’dan 2023’e kadar şehir genelinde kısa vadeli kiralamaların iki katına çıktığını ve aynı dönemde kiraların yüzde 42 arttığını söyledi. Ancak bu yıl Temmuz ayında, bir bölge mahkemesi yasağı kaldırdı.

İtalyan haber kaynağı La Nazione, yasağın kaldırılmasından sadece üç gün sonra şehir merkezindeki Airbnb lisans başvurularının yüzde 10 arttığını bildirdi.

Yasağın kalkmasından sonra Floransa’nın ‘Venedikleşmesi’ konusunda bazı endişeler var. Venedik’e gelen ziyaretçiler, şu anda gündüz ücreti ödemek zorunda ve kanal dolu şehre turnikelerden geçerek giriş yapıyorlar. Floransa’nın da benzer bir kaderle karşı karşıya kalabileceği düşünülüyor.

Kaynak: HABER MERKEZİ