27 Mayıs 1960: Demokrasiye ilk darbe! 27 Mayıs’taki darbede neler yaşandı?

Türk demokrasisinin tarihinde kara bir leke olarak yer alan 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi’nin üzerinden 64 yıl geçti. 27 Mayıs 1960 sabahı, Türk Silahlı Kuvvetleri içerisindeki bir grup subay, “Demokrat Parti’nin (DP) ülkeyi gitgide bir baskı rejimine ve kardeş kavgasına götürdüğü” gerekçesiyle yönetime el koydu. Bu darbe, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk askeri müdahale olma özelliğini taşıyor.

Darbenin Gerekçeleri ve Sonuçları

Darbeciler, DP’nin otoriterleşmesi, basın özgürlüğünün kısıtlanması ve yolsuzluk iddiaları gibi gerekçeler öne sürerek müdahaleyi meşrulaştırmaya çalıştılar. Darbe sonrasında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) feshedildi, siyasi partiler kapatıldı ve anayasa askıya alındı. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ve çok sayıda DP milletvekili tutuklandı.

Yassıada’da yapılan yargılamalar sonucunda Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edildi. Diğer DP üyeleri ise çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı. Darbeciler, 1961 yılında yeni bir anayasa hazırlayarak ve seçimlere giderek demokrasiye geri dönmeyi vadettiler.

27 Mayıs’ın Etkileri

27 Mayıs Darbesi, Türk siyasi tarihinde derin izler bıraktı. Bu darbe, demokrasinin kırılganlığını göstermesi açısından önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Darbenin ardından yaşanan siyasi istikrarsızlık ve gerginlik, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbelerine de zemin hazırladı.

27 Mayıs 1960 darbesi, günümüzde de tartışılmaya devam eden bir konudur. Darbenin savunucuları, müdahalenin demokrasiyi kurtarmak için gerekli olduğunu savunurken, karşıtları darbenin demokrasiye ihanet olduğunu ve Türkiye’yi siyasi istikrarsızlığa sürüklediğini öne sürmektedir.

27 Mayıs 1960 darbesi her yıl, demokrasiye olan bağlılığın ve özgürlüklerin öneminin hatırlatılması için bir fırsat olarak değerlendirilir. Bu yıl da 27 Mayıs, çeşitli anma törenleri ve etkinliklerle anılıyor.