AB mali kurallarını güncelliyor

AB Konseyi, üye ülkeler ve Avrupa Parlamentosu (AP) arasında müzakere edilen yeni mali kurallarda uzlaşı sağlandığını duyurdu.

Buna göre, kamu borçları ve bütçe açıkları kademeli, gerçekçi, sürdürülebilir ve büyüme dostu bir şekilde azaltılacak. Dijital ve yeşil dönüşüm, sosyal ve savunma harcamalarını içeren stratejik alanlardaki yatırımlar ise korunacak.

Konjonktür karşıtı politikalara uygun alan sağlanırken makroekonomik dengesizliklerin giderilmesi öncelikli olacak. Üye ülkelerin orta vadeli mali yapısal planlar hazırlaması gerekecek.

Komisyon, kamu borcunun gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 60’ını aştığı veya kamu açığının GSYH’nin yüzde 3’ünü geçtiği üye ülkelere bir referans yörünge sunacak.

Referans yörünge, üye ülkenin 4 yıllık mali uyum döneminin sonunda kamu borcunun makul bir düşüş eğilimi göstermesini veya orta vadede ihtiyatlı seviyelerde kalmasını sağlamaya yönelik olacak.

Söz konusu referans yörünge, borç seviyelerinde düşüşü, borç sürdürülebilirliğini korumayı ve bütçe açığını yüzde 3’ün altında tutmayı amaçlayacak.

Yeni kurallar, sürdürülebilirlik ve büyümeye yönelik yapısal reformları ve kamu yatırımlarını teşvik edecek.

Üye ülkelerin büyüme potansiyelini artıran veya AB’nin ortak önceliklerini ele alan yeşil ve dijital dönüşüm, enerji arz güvenliği ile savunma gibi belirli reform ve yatırımların hayata geçirilmesi halinde 4 yıllık mali uyum dönemi 7 yıla uzatılabilecek.

AB Komisyonu, Birlik mali kuralların reformunu içeren düzenleme teklifini geçen yıl açıklamıştı.

Reform ve yatırımlarla kamu borç sürdürülebilirliğini güçlendirmeyi, kapsayıcı büyümeyi teşvik etmeyi amaçlayan teklif, mevcut mali kuralları günün ihtiyaçlarına göre güncellemeyi ve artan kamu borç seviyelerini düşürmeyi hedefliyor.

Bütçe açığı ve kamu borcu için referans değerler olan yüzde 3 ve yüzde 60 ise teklifte sabit tutuluyordu.

Yeni mali kurallar konusunda AB ülkeleri iki blok oluşturmuştu.

Almanya ve Hollanda’nın başı çektiği bir grup ülke mali kurallara tek tip standart ve katı kurallar getirilmesini isterken, yüksek kamu borcuna sahip Fransa ve İtalya gibi ülkeler, kamu borcu ve bütçe açığı konusunda standart kurallar ve somut hedefler uygulanmasına karşı çıkıyor ve kendilerine esneklik sağlanmasını istiyordu.

AB kurallarına göre, normal şartlarda üye ülkelerin bütçe açıklarının GSYH’lerinin yüzde 3’ünü, kamu borçlarının da GSYH’lerinin yüzde 60’ını geçmemesi gerekiyor. Bu sınır aşıldığında uygulanacak tedbirlerin AB Komisyonu’na bildirilmesi ve etkin mücadelenin yapılması gerekiyor.

Ancak AB üyesi ülkeler, 2020’de Kovid-19 salgını nedeniyle söz konusu kuralları askıya alma kararı almış, bütçe açıkları ve kamu harcamalarını hızla yükseltmişti. Bu uygulama, Rusya-Ukrayna Savaşı ve yaşanan enerji kriziyle de devam etmişti.

AB üyesi ülkeler arasında kamu borcunun GSYH’ye oranının en fazla olduğu ülkeler yüzde 165,5 ile Yunanistan, yüzde 140,6 ile İtalya, yüzde 111,9 ile Fransa, yüzde 109,8 ile İspanya, yüzde 108 ile Belçika ve yüzde 107,5 ile Portekiz.

Söz konusu yeni kurallar, üye ülkeler ve AP onayının ardından AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanarak yürürlüğe girecek.