50+1 sistemi nedir, Türkiye’de ne zaman uygulanmaya başlandı?

50+1 sistemi tartışması siyasetin gündemine oturdu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Almanya ziyareti dönüşü sırasında uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlamıştı. Sorulardan biri de Cumhurbaşkanlığı seçiminde uygulanan 50+1 kuralının değiştirilmesine ilişkindi. Erdoğan, soruya çok net bir yanıt vererek 50+1 sisteminin değiştrilmesinin isabetli bir karar olacağını söylemişti. Erdoğan 50+1 sisteminin seçimlerde partileri yanlış yollara sevk ettiğini de açıklamıştı. Erdoğan’ın 50+1 açıklamaları sonrası siyasette 50+1 tartışması tansiyonları yükseltti. Vatandaşın gündeminde ise 50+1 sistemi nedir, 50+1 ne demek, 50+1 ne zaman uygulanmaya başlandı, 50+1 kaldırılsa ne olur? soruları var. Gelin teker teker 50+1 sistemiyle ilgili soruların yanıtlarına birlikte bakalım.

50+1 ne demek?

Kuşkusuz vatandaşların aklındaki ilk soru 50+1 ne demek? 50+1 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci turunda adaylardan birini seçilmesi için alması gereken oy oranını ifade eden bir kavram. Cumhurbaşkanlığı seçimleri bildiğiniz üzere 2 turlu bir sistemde uygulanıyor. Yasal düzenlemeye göre, adaylardan birinin birinci turda seçilmesi için 50+1 yani yüzde 50’nin üzerinde oy alması gerekiyor. Eğer yüzde 50’nin üzerine geçebilen bir aday yoksa seçimler ikinci tura kalıyor. Türkiye bu tabloyu Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yaşadı. 14 Mayıs 2023’te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimi birinci turuna katılan 4 adayın hiçbiri 50+1 oranında oy alamadığnıdan seçimler ikinci tura kalmıştı. 14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimi birinci tur sonuçları aşağıdaki gibi sonuçlanmıştı. 

50+1 kuralı ikinci tur seçimlerinde de var mı?

50+1 kuralıyla ilgili merak edilen bir diğer konu da 50+1 şartının ikinci tur seçimlerinde uygulanıp, uygulanmadığı. İkinci tur seçimlerinde 50+1 kuralı uygulanmaz. İkinci tura kalan Cumhurbaşkanlığı seçiminde yarışan 2 adaydan en çok oyu alan Cumhurbaşkanı seçilir. Bu tabloyu da 28 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçim sonuçlarında görmüştük. Birinci turda en çok oy alan iki aday olan Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu, ikinci turda seçmen karşısına çıkmıştı. İkinci turda seçmenden en çok oyu alan Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı seçiminin de galibi olmuşu.

28 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci tur sonuçları aşağıdaki gibiydi:

50+1 sistemi ne zaman uygulanmaya başlandı?

Türkiye’de 50+1 sistemi ilk kez 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimiyle girdi. 2014 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde birinci turda yüzde 51,8 oy alan Recep Tayyip Erdoğan seçilmiş ilk cumhurbaşkanı olmuştu. 

50+1 sistemi kaldırılsa ne olur?

50+1 sistemi kaldırılsa ne olur? sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan Almanya dönüşü uçakta genel bir yanıt verdi. Erdoğan’ın 50+1 sistemi yerine önerdiği yeni düzenlemede seçimlerde en çok oy alan adayın doğrudan cumhurbaşkanı seçilmesi yönündeydi. Bu tür bir düzenlemede seçimler tek turda tamamlanacak ve ikinci tur olmayacak. 50+1 kuralının kaldırılması halinde seçime giren tüm adaylar arasında en çok oy olan cumhurbaşkanı olarak atanacak.