Gecikmiş uyku fazı sendromu nedir?

Gecikmiş uyku fazı, sirkadiyen ritim olarak bilinen iç saati etkileyen bir uyku bozukluğudur. Bu uyku bozukluğuna sahip kişilerin uyku düzenleri normal uyku düzenlerinden iki saat veya daha fazla gecikmiştir. Daha geç yatarlar ve daha geç uyanırlar. Bu, işe veya okula zamanında uyanmayı zorlaştırır. Gecikmiş uyku evresi, aynı zamanda gecikmiş uyku-uyanıklık evresi bozukluğu olarak da bilinir.

Tedavi planında uyku alışkanlıklarında değişiklik yapmak, melatonin takviyesi almak ve ışık terapisi kullanmak yer alabilir.

Gecikmiş uyku fazı sendromunun belirtileri nelerdir?

Gecikmiş uyku evresi olan kişiler istediklerinden ve normal uyku ve uyanma saatlerinden daha geç uykuya dalarlar ve uyanırlar. Uyku ve uyanma saatleri en az iki saat gecikir ve 3 ila 6 saate kadar gecikebilir. Gecikmiş uyku evresi olan kişiler örneğin düzenli olarak sabah 3’te uyuyabilir ve sabah 10’da uyanabilirler.

Semptomlar kalıcıdır. En az üç ay ve sıklıkla yıllarca sürer. Semptomlar şunları içerebilir:

– Normal uyku saatinde uykuya dalamama durumuna uykusuzluk denir.
– Sabah işe veya okula gitmek için zamanında uyanmada zorluk.
– Aşırı gündüz uyuşukluğu.
– Gün içerisinde uyanık kalmada zorluk.

Ne zaman doktora görünmeli?

Gecikmeli uyku-uyanıklık evresi bozukluğunun kalıcı semptomlarını yaşıyorsanız bir sağlık uzmanına görünün. Ya da çocuğunuzda geçmeyen gecikmeli uyku-uyanıklık evresi bozukluğu semptomları olduğunu düşünüyorsanız çocuğunuz için randevu alın.

Ayrıca, siz veya çocuğunuz sabah uyanmakta zorluk çekiyorsa veya gündüzleri aşırı uyuşukluk yaşıyorsa randevu alın.

Neden olur?

Gecikmiş uyku evresi, bir kişinin iç saatinin çevreyle senkronize olmamasından kaynaklanır. İç saatiniz, uyuma ve uyanma zamanının geldiğini size bildirir. Sirkadiyen ritim olarak bilinen iç saatiniz, 24 saatlik bir döngüdedir. Çevredeki ipuçları uyku-uyanıklık döngüsünü etkiler. Bu ipuçları arasında ışık, karanlık, yemek yeme ve fiziksel aktivite bulunur.

Gecikmiş uyku evresinin kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak sirkadiyen ritimler ergenlerde biyolojik nedenlerle gecikebilir. Ödev yapmak, televizyon izlemek veya internet kullanmak için geç saatlere kadar ayakta kalmak uyku gecikmesini daha da kötüleştirebilir.

Risk faktörleri

Gecikmiş uyku evresi her yaştan çocuğu ve yetişkini etkileyebilir. Ancak, gecikmiş uyku evresi ergenler ve genç yetişkinler arasında daha yaygındır.

Kaynak: MUSTAFA BAYGIN/ÖZEL HABER