Enflasyon muhasebesi nedir?

Türkiye tarihinde ikinci kez enflasyon muhasebesi uygulayacak. 2021 yılından bu yana enflasyon muhasebesi şartlarının oluştuğu Türkiye ekonomisinde karar Aralık 2023’e kadar ertelenmişti. Eğer ekonomi yönetimi yeni bir erteleme kararı almazsa şirketler 31 Aralık 2023 tarihinde bilançolarını enflasyon muhasebesine göre hazırlayacaklar. Peki nedir bu enflasyon muhasebesi? Gelin birlikte okuyalım…

Enflasyon muhasebesi nedir?

Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde paranın satın alma gücündeki değişimler nedeniyle bilançoların parasal olmayan kalemleri gerçek değerlerini yansıtmazlar. Duran varlıklar, stoklar gibi kalemler elde edilme değerleriyle bilançoya girerler ve sonraki dönemlerde de o değerle bilançoda yer alırlar. Ancak yüksek enflasyon nedeniyle bu kalemlerin rayiç değeri artmıştır ve bilançodaki değer gerçeği yansıtmaz. Bu da bilançoların şirketlerin gerçek durumunu göstermemesine yol açar. Enflasyon muhasebesi ile bu kalemler gerçek değerlerine getirilerek şirketin durumunun daha sağlıklı şekilde görülmesi sağlanır.

Enflasyon muhasebesi şartları nelerdir?

Enflasyon muhasebesinin hangi koşullarda uygulanacağı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesinde yer alıyor. Buna göre ÜFE artışının son üç yılda yüzde 100’ün ve içinde bulunulan yılda yüzde 10’un üzerinde artması halinde enflasyon muhasebesi uygulanması gerekiyor. Türkiye’de Aralık 2021’de bu şartlar sağlandı. Ancak kanuna eklenen bir madde ile enflasyon muhasebesi iki yıl ertelenerek 31 Aralık 2023 tarihli mali tablolarda uygulanması hükme bağlandı. Enflasyon düzeltmesi şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın 31 Aralık 2023 bilançolarında uygulanacak.

Enflasyon muhasebesi ne zaman biter?

Kanun hükmüne göre enflasyon muhasebesi uygulanmaya başladıktan sonra iki şarttan biri gerçekleşmeyene kadar devam edecek. Ağustos 2023 itibarıyla baktığımızda son üç yıllık ÜFE artışı yüzde 430, yıllık ÜFE artışı da yüzde 49,41 düzeyinde bulunuyor. Bunun anlamı 2024 yılında da enflasyon muhasebesinin uygulanması gerektiği. Hatta ÜFE artışı tek haneye inene kadar da devam edeceği söylenebilir. Burada önemli bir not da eklemek gerekiyor. Fonksiyonel para birimi Türk Lirası dışında başka bir para birimi olan yani muhasebe kayıtlarını dolar, euro gibi başka para birimleriyle tutan şirketler enflasyon muhasebesi kapsamında olmayacak.

Enflasyon muhasebesine göre düzenlenen bilançolardaki kar-zarar ne olacak?

Enflasyon düzeltmesi sonucunda ortaya çıkacak kâr ve zarar rakamları kâğıt üzerinde kalacak. Enflasyon uzun yıllardır birikmiş etkilerinin görüleceği 31 Aralık 2023 bilançosunda enflasyon düzeltmesi nedeniyle ortaya çıkacak kâr ya da zarar Vergi Usul Kanunu’na tabi olmayacak. Yani ortaya çıkan kârdan vergi alınmayacak, zarar ise geçmiş yıl zararı olarak görülmeyecek.